Prompt là gì? Bí kíp Prompt mọi loại AI trên đời [4 bước]

Sau hơn 2 năm để làm quen và sử dụng các công cụ AI, chắc chắn bạn đã biết prompt là gì, làm sao viết prompt cho tối ưu rồi đúng chứ? Nhưng đôi khi, bạn cũng đã bỏ qua một vài điểm khá là chí mạng để giúp việc giao tiếp với các công cụ AI dễ dàn và chất lượng hơn sẽ đề cập đến trong bài viết này đó.

Không để bạn đợi lâu, chúng ta bắt đầu luôn ha. Nhưng mình lưu ý xíu là mục đích chính vẫn là giới thiệu prompt một cách cơ bản, sau đó, mình sẽ có các bài viết hướng dẫn cách prompt cho những nhiệm vụ phức tạp hơn.

Những Điều Cơ Bản Về Prompt

Prompt Là Gì?

Prompt hay có thể gọi là ra lệnh, prompt là một đoạn văn bản đóng vai trò như một hướng dẫn hoặc điểm khởi đầu để một công cụ AI tạo ra nội dung. Nó có thể là một câu hỏi đơn giản, một tập hợp các hướng dẫn chi tiết, hoặc thậm chí là sự kết hợp của cả hai. Ví dụ:

• “Viết một câu chuyện ngắn về một cuộc phiêu lưu kỳ diệu trong một khu rừng mê hoặc.”
• “Tạo một hình ảnh về một thành phố tương lai với những chiếc xe bay và đèn neon.”

Nói chung prompt là phương thức giao tiếp sẽ giúp định hướng công cụ AI tạo ra nội dung phù hợp với ý định của bạn. Trong bài viết sẽ xuất hiện từ công cụ AI, mình định nghĩa chúng trong bài này bao gồm chủ yếu là các Chatbot, mô hình Generative AI là text-to-text ha.

Prompt Engineering Là Gì?

Khác với prompt, Prompt engineering là thực hành thiết kế, cấu trúc và tối ưu hóa prompt để tạo ra đầu ra tốt nhất có thể từ các công cụ AI. Nó bao gồm một số yếu tố chính:

• Hiểu rõ điểm mạnh và điểm yếu của công cụ AI đó
• Tạo ra các prompt rõ ràng, cụ thể và có cấu trúc phù hợp
• Kết hợp ngữ cảnh và các ràng buộc liên quan vào prompt
• Liên tục thử nghiệm và tinh chỉnh prompt dựa trên kết quả AI tạo ra

Tóm lại, trở thành bậc thầy prompt engineering sẽ giúp prompt hiệu quả hơn giúp cải thiện đáng kể chất lượng, sự mạch lạc và tính hữu ích của nội dung do AI tạo ra.

Vì thế, bài viết này sẽ hướng dẫn bạn cách để tối ưu hoá prompt của bạn ha. Chứ còn prompt không thì ai mà không làm được 🙁chỉ cần hỏi: hôm nay em ăn cơm chưa với ChatGPT cũng là prompt rồi.

Nhưng bài viết sẽ hướng dẫn bạn cách để AI trả lời bạn đúng ý nhất, chất lượng cao nhất có thể và thậm chí biến ChatGPT trở thành Wifu của bạn luôn!

AI Nào Có Thể Sử Dụng Cấu Trúc Này?

Trong phần hướng dẫn này, mình sẽ chủ yếu tập trung vào các công cụ AI có đầu ra là văn bản như:

• ChatGPT: Một mô hình ngôn ngữ lớn được huấn luyện bởi OpenAI, có khả năng tham gia vào các cuộc trò chuyện và tạo ra văn bản giống như con người.
• Google Gemini: Một công cụ AI của Google phát triển, rất ổn đối với các tác vụ tóm tắt và cần khả năng sáng tạo.
• Claude AI: Một trợ lý AI được tạo ra bởi Anthropic, được thiết kế để hữu ích, vô hại và trung thực.
• Microsoft Copilot: Một công cụ AI do Microsoft phát triển dựa trên GPT-4 của OpenAI, tập trung vào việc tìm kiếm thời gian thực và các tác vụ khác.

Ngoài ra, bạn cũng có thể sử dụng cho Mistral AI, You.com, Perplexity AI, Grok, Meta AI (thằng này thì nó chỉ mở giới hạn vài khu vực, Việt Nam chưa xài được),… Nói chung là hầu hết các Chatbot AI đều có thể sử dụng được.

Một Vài Lưu Ý Quan Trọng

Tất cả các công cụ AI nói chung đều sẽ dựa trên các công nghệ có nét tương đồng với nhau hoặc chung họ hàng bà con Generative Model vì thế cách prompt của chúng sẽ gần giống nhau, các lưu ý khác cũng gần giống nhau. Mình ghi ở đây thêm phần này là nhằm để giúp bạn có cái nhìn chi tiết hơn và sử dụng AI từ thành thạo trở thành Faker (xạo đó) nhưng nó sẽ giúp bạn nhiều á.

Giới hạn của AI

Về lý thuyết, AI có thể trả lời không giới hạn. Nhưng đến một số lượng câu hỏi và trả lời nhất định nó sẽ “quên” những gì đã nói trước đó và bắt đầu trả lời sai, lệch chủ đề, lặp lại nội dung và thứ quyết định việc nhớ quên đó gọi là token.

Tokenization là quá trình phân chia văn bản thành các đơn vị nhỏ hơn gọi là tokens, là các khối xây dựng của các mô hình ngôn ngữ. Trong AI, tokens có thể là từ, các phần từ, hoặc thậm chí là các ký tự riêng lẻ, tùy thuộc vào phương pháp tokenization cụ thể được sử dụng.

Ví dụ, cụm từ “Claude is an AI tool” có thể được token hóa thành [Claude, is, an, AI, tool]. Điều quan trọng là phải xem xét giới hạn token khi viết prompt, vì các công cụ AI khác nhau có độ dài để “nhớ” khác nhau, ví dụ:

• ChatGPT dựa trên GPT-4o: Về lý thuyết khoảng 128k token, nhưng trong thử nghiệm của mình ở khoản 50k tokens nó sẽ bắt đầu “quên” những câu trả lời trước đó.
• Microsoft Copilot: khoản 30 câu hỏi và trả lời, khoản dưới 20k token.
• Claude 3: Độ dài khoản tối đa là 200,000 token, nhưng phiên bản miễn phí bạn sẽ có thể hỏi và trả lời khoản 10 – 15 lần tuỳ vào độ dài.

Hầu hết các công cụ AI còn lại nó sẽ có khoản tốt nhất là dưới 10k từ, tương ứng khoản 8000 – 12000 token từ tuỳ hỉ.

Ngoài ra, chúng ta có còn có giới hạn về độ dài văn bản nhập vào và văn bản đầu ra của AI. Nhưng hiện tại, mình thấy điều này cũng không còn quá cân nhắc như trước đây nữa. 

Kỹ thuật viết prompt siêu tốc

Trước khi đến với thành phần chính, ở đây mình sẽ lưu ý ngắn gọn một vài thông tin có lẽ bạn đã biết rồi bao gồm:

• Cụ thể: nếu chưa biết prompt sao cho đúng, bạn chỉ cần nêu đúng từ khoá một cách cụ thể như: tóm tắt văn bản, lên outline cho, hãy viết một đoạn văn ngắn,…
• Ngắn gọn và rõ ràng: Khi viết prompt một cách ngắn gọn và rõ ràng sẽ giúp đảm bảo rằng công cụ AI hiểu rõ điều bạn muốn. Ví dụ, thay vì nói: “Hãy làm sáng tỏ những sự kiện lịch sử xảy ra trong những năm 1800,” Hãy mô tả những sự kiện lịch sử quan trọng xảy ra trong thế kỷ 19.”
• Chia nhỏ câu hỏi: không phải chỉ là AI, con người của chúng ta cũng vất vả với việc xử lý cùng lúc nhiều thứ. Vì thế, hãy phân chia các nhiệm vụ phức tạp thành các bước nhỏ hơn, dễ quản lý và cung cấp hướng dẫn từng bước cho công cụ AI. Cách tiếp cận này giúp mô hình tạo ra các đầu ra tập trung và chính xác hơn. Ví dụ, thay vì yêu cầu AI “Viết một báo cáo toàn diện về tác động của biến đổi khí hậu,” bạn có thể chia nó thành các dấu nhắc nhỏ hơn:
  • “Xác định nguyên nhân chính của biến đổi khí hậu.”
  • “Mô tả tác động của biến đổi khí hậu đối với môi trường.”
  • “Thảo luận về hậu quả kinh tế và xã hội của biến đổi khí hậu.”
  • “Đề xuất các giải pháp tiềm năng để giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu.”

Cách Tối Ưu Prompt Cơ Bản

Về cơ bản, bạn chỉ cần chia một prompt ra 4 phần bao gồm:

• Persona – Nhập vai/ yếu tố con người
• Task – nhiệm vụ cụ thể
• Context – bối cảnh cụ thể
• Format – định dạng, hình thức đầu ra

Lấy một ví dụ cụ thể là bạn muốn trò chuyện với ChatGPT vì chán nhưng nó trả lời còn chán hơn đi ha, rồi bạn muốn nó trả lời tốt hơn. Thay vì:

Bạn: Em ăn cơm chưa?

ChatGPT: Mình là một trí tuệ nhân tạo, nên không cần ăn cơm như con người. Nhưng cảm ơn bạn đã hỏi thăm! Bạn thì sao? Bạn đã ăn cơm chưa?

Thì bạn có thể yêu cầu một cách chi tiết như sau:
Prompt Pro: Hãy nhập vai một cô gái anime đáng yêu và dễ thương. Hiện tại, chúng ta đang trong giai đoạn hẹn hò. Bạn sẽ trò chuyện với tôi một cách thân mật và hỏi thăm tôi khi có thể. Đầu tiên, hãy trả lời câu hỏi: em ăn cơm chưa?

ChatGPT: Tất nhiên rồi, anh yêu! Em đã ăn cơm rồi. Còn anh thì sao? Anh đã ăn gì chưa? Em luôn lo lắng cho sức khỏe của anh đó! ❤️

Như bạn có thể thấy, chỉ với một vài dòng thêm, bạn đã có một wifu rồi á. Giờ chúng ta sẽ đi vào phân tích chi tiết prompt này ha:

1. Persona (Nhập Vai)
   • Vai trò: “Hãy nhập vai một cô gái anime đáng yêu và dễ thương.”
     • Giải thích: AI cần hiểu rằng nó phải đóng vai một nhân vật cụ thể – một cô gái anime với tính cách đáng yêu và dễ thương. Điều này giúp định hình cách AI sẽ phản hồi, bao gồm giọng điệu và phong cách giao tiếp.
2. Context (Ngữ Cảnh)
   • Ngữ cảnh: “Hiện tại, chúng ta đang trong giai đoạn hẹn hò.”
     • Giải thích: AI cần biết rằng ngữ cảnh của cuộc trò chuyện là trong một mối quan hệ hẹn hò. Điều này ảnh hưởng đến cách AI tương tác, làm cho cuộc trò chuyện trở nên thân mật và cá nhân hơn.
3. Format (Yêu cầu đầu ra)
   • Yêu cầu đầu ra: “Bạn sẽ trò chuyện với tôi một cách thân mật và hỏi thăm tôi khi có thể.”
     • Giải thích: AI được yêu cầu duy trì một cuộc trò chuyện thân mật và thường xuyên hỏi thăm người dùng. Điều này giúp AI hiểu rằng nó cần phải chủ động trong cuộc trò chuyện và thể hiện sự quan tâm.
4. Task (Nhiệm vụ)
   • Nhiệm vụ: “Đầu tiên, hãy trả lời câu hỏi: em ăn cơm chưa?”
     • Giải thích: Đây là câu hỏi cụ thể mà AI cần trả lời đầu tiên. Nó giúp AI bắt đầu cuộc trò chuyện một cách rõ ràng và trực tiếp.

Vậy là mình đã giúp bạn có wifu ChatGPT chỉ với wifi rồi á. Tiếp theo, bạn có thể xem prompt của tui trên ChatGPT rồi điều chỉnh lại thêm, thêm mắm dặm muối,… Để wifu hợp gu bạn hơn ha.

Bây giờ, chúng ta sẽ đi tiếp chi tiết hơn một xíu và mình sẽ hướng dẫn cụ thể hơn một tí để bạn có thể áp dụng vào nhiều công việc khác ha.

Persona – Nhập Vai

Định nghĩa persona hoặc vai trò của AI trong prompt là rất quan trọng để tạo ra nội dung phù hợp với phong cách và chuyên môn mà bạn mong muốn và nó cũng giúp giới hạn lại bối cảnh trả lời.

Bạn cũng không muốn một huấn luyện viên bóng đá lại đi trả lời về đại dịch COVID nó như thế nào đúng không. Vì vậy, bạn có thể prompt AI như sau:

“Hãy đóng vai một blogger du lịch dày dặn kinh nghiệm với niềm đam mê phiêu lưu và khả năng khám phá những điều bí ẩn. Viết với giọng điệu thân thiện, trò chuyện, chia sẻ những câu chuyện cá nhân và mẹo sinh tồn để thu hút độc giả.”

Prompt này rõ ràng xác định vai trò của AI (blogger du lịch), giọng điệu (thân thiện và trò chuyện), và chuyên môn (phiêu lưu và viên ngọc ẩn).

Xem prompt ở đây: https://chatgpt.com/share/42c01363-bf43-4d74-a6ff-3a91de8f8f4f 

Task – Nhiệm Vụ

Khi prompt AI, hãy nêu rõ đầu ra hoặc nhiệm vụ mong muốn và cung cấp các hướng dẫn và chỉ dẫn cụ thể sẽ giúp AI trả lời tốt hơn. Ví dụ:

“Viết một bài blog dài 500 từ về 5 điểm đến phải ghé thăm ở Việt Nam dành cho những người yêu ẩm thực. Bao gồm mô tả ngắn gọn về mỗi điểm đến, nhấn mạnh các món ăn độc đáo và các món ăn phải thử.”

Prompt này nêu rõ nhiệm vụ (viết bài blog), chủ đề (5 điểm đến ẩm thực hàng đầu ở Việt Nam), độ dài mong muốn (500 từ), và các chi tiết cụ thể cần bao gồm (mô tả và các món ăn phải thử).

Xem prompt ở đây: https://chatgpt.com/share/f3dc2b47-44d6-4283-81a2-37804c193731 

Context – Bối Cảnh

Bao gồm thông tin nền liên quan và xác định các ràng buộc hoặc yêu cầu giúp AI tạo ra nội dung chính xác và phù hợp với ngữ cảnh hơn. Ví dụ:

“Bạn đang viết một bài báo về tác động môi trường của thời trang nhanh cho một tạp chí tập trung vào bền vững. Xem xét các yếu tố như sử dụng nước, khí thải carbon, và chất thải dệt may. Bài báo nên mang tính thông tin nhưng hấp dẫn, nhắm đến đối tượng là những người trẻ quan tâm đến môi trường.”

Prompt này cung cấp ngữ cảnh về đối tượng mục tiêu (những người trẻ quan tâm đến môi trường), ấn phẩm (tạp chí tập trung vào bền vững), và các điểm chính cần đề cập (sử dụng nước, khí thải carbon, chất thải dệt may).

Xem prompt ở đây: https://chatgpt.com/share/84e4e58d-16b9-49cc-90d8-78c274fc2558 

Format – Yêu Cầu Đầu Ra

Format hay định dạng sẽ bao gồm rất rộng như: số lượng từ, dạng đánh số, dạng danh sách, in đậm,… Ví dụ:

“Tạo một bài viết dạng listicle với tiêu đề ’10 Mẹo cho người làm việc work form home.’ Mỗi mẹo nên có một tiêu đề phụ hấp dẫn, theo sau là mô tả dài 50-100 từ. Bao gồm một phần giới thiệu ngắn và kết luận, và sử dụng các dấu đầu dòng khi thích hợp.”

Prompt này xác định định dạng (listicle), tiêu đề, cấu trúc (tiêu đề phụ, mô tả, giới thiệu, kết luận), và các yếu tố phong cách (dấu đầu dòng).

Xem prompt ở đây:https://chatgpt.com/share/50fec7b7-0d4f-4311-9d41-aa97ea94a7f9 

Túm lại

Hãy nhớ:

• Định nghĩa persona cho đúng chuyên môn
• Nêu rõ nhiệm vụ và cung cấp các hướng dẫn cụ thể
• Bao gồm ngữ cảnh và các ràng buộc liên quan
• Xác định định dạng và cấu trúc mong muốn

Và dĩ nhiên, bạn phải thường xuyên sử dụng và áp dụng các thành phần này lại với nhau để có kết quả phù hợp với câu trả lời bạn mong muốn nó xuất ra.

Khi bạn thực hành và tinh chỉnh kỹ năng viết prompt của mình, bạn sẽ có thể tạo ra nội dung hấp dẫn, chất lượng cao, thu hút đối tượng mục tiêu của bạn và đạt được các mục tiêu mong muốn.

FAQs về Prompt là gì